Ιστορία
Ο τότε Επίσκοπος (μετέπειτα Μητροπολίτης) Κισάμου και Σελίνου μακαριστός Ειρηναίος (Γαλανάκης) και ο μαθητής του Αλέξανδρος Κ. Παπαδερός συνεργάσθηκαν εντατικά κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, προκειμένου να ετοιμασθεί η ΟΑΚ ως ιδέα και τρόπος δράσης, ταυτόχρονα δε να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι.
Ο τότε Επίσκοπος (μετέπειτα Μητροπολίτης) Κισάμου και Σελίνου μακαριστός Ειρηναίος (Γαλανάκης) και ο μαθητής του Αλέξανδρος Κ. Παπαδερός συνεργάσθηκαν εντατικά κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, προκειμένου να ετοιμασθεί η ΟΑΚ ως ιδέα και τρόπος δράσης, ταυτόχρονα δε να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι.
Για την ανέγερση των πρώτων εγκαταστάσεων της ΟΑΚ η παρακείμενη ιστορική Ιερά Μονή Γωνιάς διέθεσε έκταση 60 στρεμμάτων που έχει χαρακτηριστεί με Διάταγμα ως «εξαιρέτου κάλλους». Οι οικοδομικές εργασίες άρχισαν το 1965 με την οικονομική βοήθεια που πρόσφερε η Evangelische Zentralstelle fur Entwicklungshilfe / Bonn, μία Υπηρεσία της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας, που θέλησε με τη συνδρομή αυτή να δοθεί ένα σημάδι μετάνοιας και καταλλαγής σε έναν τόπο έντονα δεμένο με τη Μάχη της Κρήτης (1941) και με βαρύτατες θυσίες για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Από την Πολιτεία η ΟΑΚ αναγνωρίστηκε ως «Θρησκευτικό - Κοινωφελές Καθίδρυμα» με το καθεστώς Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), σύμφωνα με τη Συστατική Πράξη των ως άνω (Συμβολαιογραφείο Κολυμπαρίου Χανίων, Πράξις 12.419/19-1-1970), η οποία κυρώθηκε με το Β. Διάταγμα υπ’ αριθμ. 838/31-12-1970, ΦΕΚ 295, τ. Α’), το οποίο τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και κωδικοποιήθηκε σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ Τεύχος B’ 206/31.01.2020, σ. 1881-1890) των διατάξεων του οργανισμού του κοινωφελούς ιδρύματος με την επωνυμία «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΚΡΗΤΗΣ». Επίσης, με απόφαση της Πολιτείας, η ΟΑΚ έχει αναγνωριστεί ως Μη-Κυβερνητική Οργάνωση (MKO).
Το Ίδρυμα εργάζεται στο πλαίσιο της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου και της Εκκλησίας της Κρήτης, η οποία έχει ημιαυτόνομο καθεστώς εντός της δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Πνευματικός προστάτης της ΟΑΚ είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης, το όνομα του οποίου μνημονεύεται σε κάθε ιεροτελεστία στο Ίδρυμα.
Τα εγκαίνια της ΟΑΚ έγιναν στις 13 Οκτωβρίου 1968 με συμμετοχή εκπροσώπων όλων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, άλλων χριστιανικών παραδόσεων και Οργανισμών, των Πανεπιστημίων της χώρας και πλήθος λαού. Στην τότε καταναγκαστική ατμόσφαιρα του μονολόγου η Εκκλησία, διά της Ορθοδόξου Ακαδημίας, αντέταξε τον διάλογο. Η στήριξη του Ιδρύματος από τον λαό υπήρξε ομόθυμη από την αρχή και διηνεκώς.
Στις 12 Νοεμβρίου 1995 ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος Α΄ εγκαινίασε το δεύτερο κτήριο της ΟΑΚ, με το οποίο το Ίδρυμα αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο άρτια Συνεδριακά Κέντρα της Ελλάδας. Το κτήριο αυτό χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο.
Παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄, της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου και Αρχών του τόπου, πραγματοποιήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2018, η πανηγυρική τελετή για τα 50 έτη λειτουργίας της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (ΟΑΚ), από την ημέρα των εγκαινίων της.
Με τον Νόμο «Περί Συνέργειες Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση…» του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ 4610/7-5-2019, Άρθρο 255 του ιδίου Νόμου), η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ) εντάχθηκε στον Νόμο 4310/2014 (Α΄ 258) για την «Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία» και συγκαταλέγεται πλέον και επίσημα μεταξύ των αναγνωρισμένων ανά την επικράτεια Ερευνητικών Κέντρων.